Voeding en Leefstijl

Tijdens de zwangerschap zal jouw lichaam de baby gedurende de hele negen maanden van alle nodige voedingsstoffen voorzien. Gezond eten is in die periode heel erg belangrijk voor jou en voor je ongeboren kindje.
Voldoende lichaamsbeweging is ook belangrijk. Gezonde voeding en voldoende lichaamsbeweging zorgen ervoor dat je in een goede conditie je zwangerschap doorloopt, je hebt nog genoeg energie voor je bevalling en knapt mogelijk weer sneller op na je bevalling.
Eet volgens de Schijf van Vijf
Als je eet volgens de Schijf van Vijf, dan krijgen jij en je kindje voldoende goede voedingsstoffen binnen. Dat is goed voor jezelf en voor je baby.
Foliumzuur
Slik 400 microgram foliumzuur vanaf het moment dat je zwanger wilt worden. Dit verlaagt de kans op een open rug bij je baby.
Het is belangrijk dat je foliumzuur blijft slikken tot de 10e week van de zwangerschap. Daarna is het niet per se meer nodig om nog (extra) foliumzuur te nemen, maar het is niet schadelijk als je het blijft gebruiken. Eventueel kun je overgaan op een multivitamine-preparaat voor zwangeren.
Vitamine D
Vitamine D is belangrijk voor een goede botopbouw van de baby. Het zorgt ervoor dat calcium uit de voeding wordt opgenomen. Slik tijdens de hele zwangerschap 10 microgram vitamine D per dag. Wanneer je een multivitamine-preparaat voor zwangeren neemt, zit hier al voldoende vitamine D in en hoef je het dus niet extra te slikken.
Vitamine A
Te veel vitamine A kan schade aan het ongeboren kindje veroorzaken. Zwangere vrouwen mogen daarom niet meer dan 3.000 microgram vitamine A per dag binnenkrijgen. Het gaat om vitamine A uit dierlijke producten en/of supplementen. Omdat in lever veel vitamine A zit, is het beter dit tijdens de zwangerschap niet te eten. Leverpastei of leverkaas mag je gebruiken, maar niet meer dan één boterham(beleg) per dag.
Drink voldoende
Drink minimaal 2 liter per dag om je vochtbalans op peil te houden. Daarbij mag je alle inname meetellen. Je kunt soms ook wat vocht vasthouden, maar dat hoort er ook bij in de zwangerschap, mits niet te veel. Ga in ieder geval niet minder drinken, drinken helpt juist extra vocht sneller af te voeren.
Vis
Vis is heel gezond, ook voor zwangere vrouwen. De vetzuren in vis zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en het gezichtsvermogen bij ongeboren baby’s. Kijk hieronder in de tabel om te zien welke vissoorten wel of niet geschikt zijn en hoeveel je er van mag eten.
Vegetarisch
Vegetarisch eten kan gewoon als je zwanger bent. Let wel op dat je genoeg B-vitamines en ijzer binnenkrijgt. Eet voldoende brood, granen, peulvruchten, zuivelproducten, eieren en kant-en-klare vleesvervangers, zoals ei, tofu, tempé of noten.
Calcium
Drink dagelijks 2 tot 3 glazen melk en neem 1 tot 2 plakken kaas. Dan krijg je voldoende calcium binnen. Of kies in plaats van melk voor karnemelk, drinkyoghurt, chocolademelk, yoghurt of vla. Kies bij voorkeur magere of halfvolle producten.
Ijzer
Zorg dat je genoeg ijzer binnenkrijgt door bijvoorbeeld volkorenbrood en vlees te eten. Neem bij elke maaltijd vitamine C-rijke producten zoals groente of fruit, want dan neemt je lichaam ijzer gemakkelijker op. Zo verklein je de kans op bloedarmoede door ijzergebrek in de zwangerschap.
Wat kun je beter met mate of niet eten?
Sommige voedingsmiddelen kunnen schadelijk zijn voor je ongeboren kindje.
In onderstaande lijst kun je zien wat je met mate of beter helemaal niet kunt eten.
Met mate
- leversmeerworst of leverpaté (maximaal één boterham per dag)
- vette vis zoals: makreel, haring, zalm, paling, heilbot, bokking, sardines en forel (maximaal twee keer per week)
- cafeïne houdende dranken zoals: koffie of energiedrankjes (maximaal één per dag)
- drop (maximaal 2-3 per dag)
- venkelthee, anijsthee en zoethoutthee (maximaal 1-2 glazen per dag)
- keukenkruiden: venkel, salie, dragon, anijs, basilicum, pesto en kaneel (normaal gebruik van deze kruiden kan geen kwaad, dagelijks grotere hoeveelheden kan schadelijk zijn)
- kruidenpreparaten met fenegriek, nigelle, moederkruid, senna en meidoorn (niet dagelijks innemen)
Niet innemen
- rauw vlees (tartaar, carpaccio, halfdoorbakken biefstuk) *1
- rauwe vleeswaren (filet américain, ossenworst, theeworst, chorizo, rosbief, rauwe ham, salami, cervelaat) *1
- lever
- gerookte kant-en-klare vis uit de koeling (gerookte zalm, paling) *2
- rauwe schaal-en schelpdieren (mosselen, oesters) *2
- roofvissen (zwaardvis, tonijn, haai, koningsmakreel)
- wilde paling en wolhandkrab uit Nederlandse wateren *3
- zachte kaas die gemaakt is van rauwe melk (au lait cru), kaas van gepasteuriseerde melk mag je gewoon eten. Melk uit de supermarkt is gepasteuriseerd of gesteriliseerd en kan geen kwaad.
- rauwe eieren *2
- gekoelde producten (vleeswaren en rauwkostsalades) die al een paar dagen in de koelkast staan.
- kruidenpreparaten met efedra, aloë, sassafras, dong quai, kava kava, absint-alsem, komkommerkruid, hoefblad, smeerwortel en boerenwormkruid.
- pimba ofwel kalebaskalk tegen misselijkheid
- rauwe kiemgroenten, zoals taugé en alfalfa *2
- superfoods in gedroogde, geconcentreerde vorm zoals gojibessen (zwangere vrouwen zijn extra gevoelig voor eventuele nadelige effecten of de effecten zijn niet bekend. Daarom is het advies het uit voorzorg niet te nemen)
*1) Kan wel gegeten worden, mits goed doorbakken of ingevroren voor minimaal 2 dagen bij -12°C. De parasiet Toxoplasma gondii wordt dan gedood.
*2) Kan wel gegeten worden mits goed verhit.
*3) De meeste paling in de supermarkt is kweekpaling en is veilig. Op het etiket staat of het om wilde of gekweekte paling gaat.
Bewaar gekoelde producten in de koelkast bij 4°C en niet te lang. De bacterie Listeria kan zelfs in een koele, vochtige omgeving groeien, zoals de koelkast. Wel geldt: hoe kouder, hoe minder snel Listeria zich vermenigvuldigt. Zet de koelkast dus op 4°C. Hoe eerder producten die gekoeld moeten worden opgegeten worden, hoe kleiner de kans op besmetting. Voor onder meer vleeswaren, gekoelde paté, salades en kant-en-klaarmaaltijden geldt: bewaar ze niet te lang. Zeker niet tot voorbij de houdbaarheidsdatum.
Tijdens de bevalling
De meeste vrouwen hebben weinig trek als de weeën beginnen. De kans bestaat dat je misselijk wordt of moet overgeven. Je maag staat namelijk onder druk. Zorg wel dat je iets eet voor de bevalling, want je lichaam moet een grote inspanning leveren en het is nog onbekend hoe lang de bevalling gaat duren. Neem in ieder geval altijd Dextropur tabletten mee voor de snelle energie
Je lichaam heeft energie nodig, maar eet niet te zwaar. Kies bijvoorbeeld voor:
- beschuit of cracker met jam of honing;
- yoghurt met vruchtenmoes;
- druivensuiker-tabletten;
- appelsap of ander vruchtensap;
- limonade;
- ontbijtkoek;
- thee met suiker.
Hulp nodig?
Vragen over voeding en leefstijl mag je altijd stellen tijdens de controles op het spreekuur. Je kunt natuurlijk ook prima op internet de informatie zoeken. voedingscentrum.nl is hierbij wel een betrouwbare site.
Soms adviseren wij je om een diëtist te raadplegen tijdens de zwangerschap, in de kraamtijd of in de periode hierna.
Tot slot
- je hoeft niet voor twee te eten, maar heb wel aandacht voor de kwaliteit en samenstelling;
- niet lijnen of afvallen;
- gebruik geen alcohol;
- gebruik geen drugs;
- rook niet;
- beweeg voldoende, ook tijdens je zwangerschap.
